Copy
Als webpagina openen
23 oktober 2018
Sinds waneer gebruiken we 'pop' in de betekenis van 'popmuziek?

 

Zoekmachine Nederlab
biedt een antwoord
Het antwoord op bovenstaande vraag weten we ook niet. Nog niet. Aanstaande vrijdag 26 oktober lanceren het Meertens Instituut en het Instituut voor de Nederlandse Taal de zoekmachine Nederlab. Van het vroegste Middelnederlands tot Nederlands uit de eenentwintigste eeuw: in Nederlab zijn miljoenen oude en nieuwe Nederlandse teksten voor het eerst op één plek doorzoekbaar gemaakt.

41 miljoen teksten en 18 miljard woorden
Om precies te zijn: Nederlab bevat 41 miljoen teksten en 18 miljard woorden. Het betreft tekstcollecties in diverse genres die voor het merendeel al digitaal beschikbaar waren en die nu ook gezamenlijk doorzoekbaar zijn gemaakt. Met historische kranten uit de periode 1700 - 1940, romans, Bijbelteksten, dagboekfragmenten, briefwisselingen, oorkonden, gebeden – en zelfs bioscoopadvertenties – vormt Nederlab een grote bron voor taalkundig, letterkundig en historisch onderzoek.
Met Nederlab kun je bijvoorbeeld onderzoeken vanaf welk moment ‘pop’ als woord voor popmuziek gebruikt werd. Of sinds wanneer kranten ‘een postuum’ schrijven. En wanneer werd mensch eigenlijk mens? De data uit Nederlab vertellen iets dat de kenners wel weten: dat het gebruik van ‘mensch’ afnam toen in 1947 een spellingshervorming de schrijfwijze ‘mens’ voorschreef. 
 
Eerste Nederlandse zoekmachine met zoveel data en zoekmogelijkheden
Aan de totstandkoming van Nederlab hebben het Meertens Instituut en het Instituut van de Nederlandse Taal vijf jaar gewerkt met samenwerkingspartners het Huygens ING, de Radboud Universiteit en de Rijksuniversiteit Groningen. 
Instellingen zoals het Huygens ING en de Koninklijke Bibliotheek hebben toegang tot diverse collecties mogelijk gemaakt. 
Om alle teksten gezamenlijk doorzoekbaar te maken, moesten bestanden geüniformeerd worden. Ook zijn data taalkundig verrijkt met lemma en woordsoort. Je kunt bijvoorbeeld zoeken naar het bijvoeglijk naamwoord arm. De machine negeert dan alle plaatsen waar arm verwijst naar het lichaamsdeel (zelfstandig naamwoord). Ook zoekt Nederlab op spellingsvarianten. De zoekmachine biedt als eerste tool zulk een grote hoeveelheid doorzoekbare data, geavanceerde zoek- en analysemogelijkheden, visualisaties en statistieken voor het Nederlands.

Hoe zit het nou met die popmuziek? 

Zoals gezegd, we weten het nog niet. Onze onderzoekers en ontwikkelaars zoeken op dit moment naar een antwoord. Aanstaande vrijdag 26 oktober viert het Meertens Instituut de lancering van Nederlab en wordt bovenstaande onderzoeksvraag gebruikt voor een live-instructie. Daarin een antwoord op vragen als: Hoe werkt Nederlab en hoe krijg je de beste resultaten uit de zoekmachine? 
Benieuwd naar Nederlab? Benieuwd naar het antwoord op bovenstaande vraag? U bent van harte welkom!
www.nederlab.nl
Lancering Nederlab
Datum en tijd: 26 oktober 2018 vanaf 13:00 uur 
Locatie: VOX-POP UvA, BG3, Binnengasthuisstraat 9, begane grond, 1012 ZA Amsterdam
Aanmelden: simone.wolff@bb.huc.knaw.nl
Zie ook de agenda van het Meertens Instituut  

Met vragen over Nederlab kunt u terecht bij Simone Wolff, communicatieadviseur van het
Meertens Instituut: simone.wolff@bb.huc.knaw.nl

Foto's: 1.) Flickr.com, Changes (CC BY 2.0)  2.) Grafiek 'mensch vs. mens' uit Nederlab 

Meertens Instituut
Oudezijds Achterburgwal 185
1012 DK Amsterdam

Postbus 10855
1001 EW Amsterdam

meertens.knaw.nl
info@meertens.knaw.nl
Tel. 020 - 462 85 00